Een paar dagen geleden was ik bij de jaarlijkse Erfenisvakdag, onder meer georganiseerd door de Stichting Nalatenschapsmediation. Dit jaar was het thema ‘Omgaan met het familieconflict’. Er waren interessante presentaties, bijvoorbeeld van Ingeborg Sandig (Familiedynamiek vanuit het perspectief van ‘denkstijlen’) en van Lenneke van Hastenberg en Loes Gijbels (Het felbegeerde hallampje).

Gastspreker was Bert van Leeuwen. Hij vertelde over zijn televisieprogramma ‘Het Familiediner’. U heeft dat programma vast wel eens gezien, met die witte limousine die komt voorrijden en dat oma dan toch niet in de limo zit. Voor de zekerheid nog twee keer checken: zit ze er echt niet in? En dan: “Dat had ik wel verwacht…”. Dramatische momenten. Maar als het goed gaat (oma, dochter en zoon stappen uit de limo en gaan met elkaar een hapje eten): je ziet dat het voor de familieleden fijn is dat de familiebanden worden hersteld.

Bert van Leeuwen heeft ‘Tien verboden’ geformuleerd om ruzies op te lossen. Het zijn steeds terugkerende reacties als hij familieleden vraagt of ze bereid zijn om hun ruzie op te lossen:

1. “Mijn deur staat open, maar ik ga niet de eerste de stap zetten.”
2. “Ik zou ècht niet weten wat ik fout heb gedaan.”
3. “Mijn hele vriendenkring geeft me gelijk.”
4. “Zelfs al zou ik het goed willen maken, dan kan ik dat die vriendenkring niet meer uitleggen.”
5. “Het wordt nooit meer zoals vroeger.”
6. “Ik ben altijd degene geweest die de eerste stap zet, ik doe het niet meer.”
7. “Voor ons probleem is geen oplossing.”
8. “Ik wil wel praten maar dan zal híj eerst excuses moeten aanbieden.”
9. “Ik ben er klaar mee.”
10. “Ik heb rust nu.”

Volgens Bert van Leeuwen zijn deze opmerkingen dooddoeners, je komt er zelf niet verder mee. En bij de mensen die hun ruzie oplossen, ziet hij toch altijd veel opluchting (ook al waren ze er eerder in het programma nog helemaal klaar mee, ook al hadden ze hun rust gevonden).

Overigens wel heel goed (en ik wist niet dat dit gebeurt): na het familiediner krijgen de familieleden buiten de camera’s om een mediationtraject aangeboden om hun ruzie uit te spreken en duurzaam met elkaar op te lossen. Met zo’n aanpak is de familie er tenminste wèl echt klaar mee en ontstaat er rust. Misschien wordt het dan niet meer zoals vroeger, maar dat hoeft ook niet.